Nie wszystkie przestępstwa są widoczne na pierwszy rzut oka i przykuwają uwagę postronnych osób, choć potrafią zrujnować życie dotkniętej nimi osoby. Przykładem takiego działania jest stalking. Choć nie jest to pojęcie zupełnie nowe, to właśnie rozwój nowych technologii znacząco upowszechnił jego występowanie. Czym jest stalking? Jak przejawia się stalking online? I jak się przed nim bronić?

Stalking – definicja. Czyli co to jest stalking?

Może pytasz się: stalking co to jest? Choć pozornie może wydawać się zjawiskiem relatywnie niegroźnym (zwłaszcza w oczach osoby postronnej), zaliczany jest do przemocy psychicznej. Opisany jest on w polskim prawodawstwie, gdzie figuruje jako uporczywe nękanie, prowadzące u dotkniętej nim osoby do obaw o własne (i swoich bliskich) bezpieczeństwo, prywatność czy wywołanie poczucia zagrożenia. Stalking może być dokonywany osobiście (śledzenie, nachodzenie, podszywanie się pod ofiarę), telefonicznie i listownie, a coraz częściej również przez internet. To właśnie globalna sieć daje stalkerom (czyli osobom, które nękają drugich) niespotykane do tej pory możliwości. Z jednej strony przez media społecznościowe mogą uzyskać znacznie więcej informacji o swojej ofierze, a z drugiej czują się pozornie bezkarni. Na szczęście istnieją sposoby, by sobie poradzić w takiej sytuacji.

Co to znaczy stalkować?

Co więc tak naprawdę robi stalker? Uporczywie podejmuje działania mające negatywny wpływ na stan psychiczny, samopoczucie czy prywatność objętej jego działaniem osoby. Uporczywość nie oznacza jednorazowej, czy nawet kilkukrotnej propozycji, czy wyznania uczuć. Jednak w przypadku, gdy mowa o wielokrotnym, regularnym nękaniu, jak najbardziej można powiedzieć, że takie okoliczności zachodzą. Szczególnie, jeśli działania podejmowane przez stalkera motywowane są złośliwością, chęcią zaszkodzenia poszkodowanemu, nieustępliwością czy chęcią „postawienia na swoim”.

Drugim elementem, który musi zajść, by mówić o stalkingu, jest efekt, jaki wywołuje na osobie nękanej. Jeśli wywołuje u ofiary przygnębienie, depresję, obawy o życie i zdrowie, utratę zaufania u przyjaciół, zmianę nawyków społecznych czy skłonności i próby samobójcze – jak najbardziej mamy do czynienia ze stalkingiem. Działania takie mogą odbywać się przez telefon (uporczywe dzwonienie, głuche telefony), wiadomości tekstowe, portale społecznościowe (złośliwe wiadomości, również kierowane do znajomych ofiary), jak również mogą przybierać postać działań fizycznych – naruszanie nietykalności osobistej, niszczenie posiadanego mienia, itp. Praktycznie zawsze działania stalkera prowadzą do problemów emocjonalnych ofiary, zmiany zachowania i ciągłego poczucia zagrożenia.

Stalking telefoniczny – wciąż popularny

Niegdyś występował znacznie częściej, jednak nawet pomimo rozwoju nowocześniejszych form komunikacji stalking przez telefon należy do najczęściej wykorzystywanych form prześladowania ofiary. W skład podejmowanych przez stalkera działań wchodzą nie tylko częste telefony z różnych numerów i o najróżniejszych porach. Po odebraniu nierzadko prześladowana osoba słyszy żądania prześladowcy lub po prostu są to „głuche telefony”. Często do nękania wykorzystywane są także sms’y, a także coraz popularniejsze komunikatory internetowe. Nie zawsze zawierają one treści zastraszające czy zmuszające do podjęcia konktrenego działania, ale także zawierają próby wyłudzenia danych czy pieniędzy. Znamienną cechą jest, że stalkerzy dość często zmieniają numery telefonów, przez co ewentualne zablokowanie wszystkich numerów staje się niemożliwe, a ponadto utrudnia to działanie policji.

Stalking w internecie – najczęstsza obecnie forma nękania

Niestety to właśnie internet stał się głównym polem działania stalkerów. Nie zdając sprawy z ich znaczenia, umieszczamy ogromne ilości osobistych informacji w sieci, a szczególnie w mediach społecznościowych. Pozostawiamy dane do kontaktu, oznaczamy swoich znajomych, w sieci można znaleźć również zdjęcia większości z nas. Dla stalkera nieraz wygląda to jak zaproszenie do rozpoczęcia działań. Nie zawsze ofiara zdaje sobie od początku sprawę, z czym ma do czynienia – czasem wygląda to na kolejną typową zawartość rozpoczętą w sieci. Nie każdy stalker to osoba zajmująca się tym regularnie – niektórzy decydują się na prześladowanie innych, np. po odrzuceniu ich zalotów czy zaproszenia do znajomości. Znajomość stopniowo staje się toksyczna i coraz trudniej się oswobodzić od uporczywych działań i wiadomości prześladowcy.

Samo nękanie w sieci przybiera najróżniejsze formy. Mogą to być obsceniczne wiadomości, wysyłane na komunikatory, serwisy społecznościowe czy skrzynkę e-mail. Może to być rozpowszechnianie specjalnie spreparowanych, krzywdzących wiadomości, które mają na celu zszargać opinię osobie, która poddawana jest stalkingowi. Coraz częściej wykorzystuje się również w tym celu oprogramowanie pozwalające na tzw. deep fake – czyli generującej materiały (także video), w których „występuje” konkretna osoba. Często są to treści pornograficzne lub obsceniczne, które zawstydzają taką osobę i wzbudzają podejrzliwość u znajomych i przyjaciół, a nawet członków rodziny. Szczególnie boleśnie dotyka to młodzież w wieku szkolnym, która od akceptacji w środowisku uzależnia poczucie własnej wartości.

Jeszcze innym działaniem podejmowanym przez stalkera w sieci może być kradzież tożsamości. Być może ograniczy się to do włamania na konta w mediach społecznościowych i udostępnianie mającej wywołać silną reakcję wiadomości, a innym razem straty mogą być poważniejsze – np. włamanie na konta bankowe czy skrzynkę z wiadomościami e-mail.

Nie tylko dostępność informacji motywuje stalkera do rozpoczęcia działań w sieci. Bardzo często internauci decydujący się na stalking online ulegają złudnemu wrażeniu anonimowości w sieci i decydują się na robienie rzeczy, których nie zrobiłyby w normalnym świecie. W rzeczywistości jednak praktycznie niemożliwe jest pełne ukrycie swojej tożsamości w sieci, dzięki czemu stalkerzy są skutecznie wychwytywani i stawiane są im oskarżenia z kodeksu karnego.

Stalking – kara za nękanie

Niedawno w Polsce miało miejsce zaostrzenie przepisów za stalking. W marcu 2020 roku została podpisana ustawa, na mocy której najniższy wymiar kary podniesiony został do 6 miesięcy, a górną granicą jest 8 lat (artykuł 190a § 1 k.k.), jednak jeśli podjęte działania doprowadziły do próby samobójczej, to wymierzana kara jest z zakresu 2 do 12 lat. Również sądy w naszym kraju stają się coraz bardziej wyczulone na problem, jakim jest stalkowanie, co pozwala skutecznie dochodzić sprawiedliwości i odstraszać kolejne osoby przed wchodzeniem na tę ścieżkę.

Jak sobie pomóc?

Jeśli spotykają Cię prześladowania w internecie, przez telefon czy w codziennym życiu – nie poddawaj się! Po pierwsze zadbaj o to, by osoba otrzymała jasną informację, że sobie tego nie życzysz – najlepiej w obecności świadka albo listem poleconym. Jeśli nie przyniesie to oczekiwanych rezultatów, to jak najszybciej poszukaj specjalistycznej pomocy. Dobrze jest powiadomić o sprawie policję, choć nie zawsze działa ona skutecznie. Czasem jest to wynikiem lekceważenia problemu, a kiedy indziej brakiem odpowiedniego zaplecza technicznego czy doświadczenia. Dlatego licząc na szybkie rozwiązanie sprawy i uwolnienie od problemu, warto skorzystać z oferty prywatnego detektywa. Dysponuje on narzędziami pozwalającymi na sprawne zdobycie wartościowych dowodów i informacji, które będą mogły zostać wykorzystane przez prokuraturę czy sąd.

My, Agencja detektywistyczna Pozaroszczyk, możemy pochwalić się niemałym doświadczeniem w walce z osobami, które decydują się stalkować innych. Udało nam się doprowadzić wiele spraw do szczęśliwego zakończenia, jakim dla naszych klientów okazywało się uwolnienie od nękających telefonów, wiadomości i odwiedzin. Jesteśmy przekonani, że również tobie będziemy w stanie pomóc – nawet jeśli to pozornie skomplikowana sprawa. Niezależnie czy chodzi o stalking online, przez telefon czy fizyczny – sprawnie rozwiążemy Twój problem. Zapraszamy!